جزئیات:

توضیحات: فصل دوم پژوهش کارشناسی ارشد و دکترا (پیشینه و مبانی نظری پژوهش)

همراه با منبع نویسی درون متنی به شیوه APA جهت استفاده فصل دو پایان نامه

توضیحات نظری کامل در مورد متغیر

پیشینه داخلی و خارجی در مورد متغیر مربوطه و متغیرهای مشابه

رفرنس نویسی و پاورقی دقیق و مناسب

منبع : انگلیسی و فارسی دارد (به شیوه APA)

مقدمه 14

2-1- پیدایش شهر و شهرنشینی 15

2-1- 1- مرحله اول دگرگونی و رشد شهرها سال1300 تا 1320 15

2-1- 2- مرحله دوم دگرگونی و رشد شهرها سال 1320 تا 1341 16

2-1- 3- مرحله سوم رشد شتابان شهر نشینی تا انقلاب اسلامی 17

2-1- 4- مرحله چهارم ادامه شدت شتابان شهرنشینی بعد از انقلاب اسلامی 17

2-2- فضای شهری و ابعاد آن 18

2-2-1- تأثیر فضاهای شهری بر وجوه مختلف یک شهر 19

2-2-2- تاثیر فضاهای شهری بر سیما و کالبد یک شهر 19

2-2-3- تاثیر فضاهای شهری بر وجوه فرهنگی و اجتماعی یک شهر 20

2-3- فرایند بازساخت و شکل گیری مناطق کلانشهری 20

2-3-1- سنت زیبایی شناسی بصری در طراحی شهری 22

2-3-2- سنت ایجاد مکان شهری 22

2-4- تعریف کلان شهر 23

2-4-1- تاریخچه پیدایش کلان شهر 24

2-4-2- خصلت‌های کلان شهرها 24

2-4-2-1- سلطه عقلانیت و حسابگری در شهرها 24

2-4-2-2- پیچیدگی کلان شهرها 25

2-4-2-3- دلزدگی و یکنواختی 25

2-4-2-4- احتیاط، محافظه کاری در کلان شهری 25

2-4-2-5- کلان شهر، مرکز تحول فرهنگ مدرن 25

2-4-2-6- عدم تجانس و ناهمگونی شهرها 26

2-4-2-7- تراکم و آلودگی محیط 26

2-4-2-8- تأخر فرهنگی و عدم هماهنگی انسان و ماشین 26

2-5- تاریخچه پیدایش مفهوم کیفیت زندگی 26

2-5-1-کیفیت زندگی شهری 28

2-5-2- مفهوم کیفیت زندگی 30

2-6- نظریه های کیفیت زندگی 33

2-6-1- کیفیت زندگی ناشی از برخورداری 33

2-6-2- کیفیت زندگی ناشی از ارتباطات 34

2-6-3- کیفیت زندگی ناشی از کیفیتِ بودن 34

2-6-4- کیفیت زندگی شهری و برنامه ریزی 34

2-7- دیدگاه های کیفیت زندگی 36

2-7-1- مکتب ساختارگرایی 36

2-7-2- مکتب اصلاح گرایی 37

2-7-3- نظریات طراحان شهری معاصر در باب کیفیات محیطی 37

2-7-4- مدلهای طبقه بندی کیفیت محیط شهری 38

2-7-4- 1- مدل لنگ: نیازهای انسانی 38

2-7-4-2- مدل اپلیارد: حالت های ادراک انسانی 39

2-7-4- 3- مدل «کانتر» : مولفه های « مکان » 39

2-8- ابعاد اساسی در مدلهای سنجش کیفیت زندگی شهری 39

2-8-1- کیفیت زندگی و ابعاد سه گانه آن 41

2-8-2- شاخص های سنجش کیفیت زندگی شهری 43

2-9- برنامه ریزی 46

2-10- دیدگاههای توسعه پایدار شهری با توجه به محیط زیست 46

2-10-1- تعریف سازمان خواربار جهانی (فائو) 47

2-10-2- تئوریهای توسعة منطقه‌ای 47

2-10-3- روش منطقه‌ای‌کردن 48

2-10-4- مناطق همگن 48

2-10-5- مناطق عملکردی 49

2-10-6- مناطق برنامه‌ریزی 49

2-10-7- نظریه سیستمها 51

2-11- تعریف و مفهوم ارزیابی عملکرد محیط 51

2-11-1- مفهوم ارزیابی محیط 53

2-11-2- اهداف، عملکرد و معیارهای ارزیابی 53

2-11-3- ارزشیابی محیط 54

2-11-4- مفهوم ارزشیابی 55

2-12- مدیریت شهری و مشارکت مردمی 57

2-12-1- مشارکت و توسعه شهری 58

2-12-1-1- مفهوم مشارکت 58

2-12-1-2- سطوح مشارکت 59

2-12-1-3- ضرورت و اهمیت مشارکت در توسعه 60

2-13- نظریه برنامه‌ریزی ارتباطی 62

2-13-1- برنامه ریزی فضایی 63

2-13-2- ساختار فضایی 64

2-13-3- ساماندهی فضایی 64

مقدمه

اگر چه شهرها دارای تاریخی طولانی هستند اما رشد شهرهای بسیار بزرگ و گذار به یک جامعه شهری جهانی به ظهور شهرگرایی صنعتی در اوایل قرن بیستم برمی گردد. بایروچ،انقلاب صنعتی را نقطه عطف و عزیمت گاه تاریخ شهر و شهرنشینی می داند که عامل محرکه رشد حیرت آور شهرنشینی می داند که عامل محرکه رشد حیرت آور شهرنشینی بوده است. وی ضمن اشاره به دوره های تحولات جمعیتی و میزان رشد جمعیت شهری، دوره کنونی را یک دوره انفجار شهری قابل توجه در جهان در حال توسعه توصیف می کند. «گیلبرت و گاگلر» نیز در کتاب خود با عنوان"شهرها، فقر و توسعه:شهرنشینی در جهان سوم" به صراحت، موضوع صنعتی شدن و توسعه صنعتی را یکی از دلایل شکل گیری کلانشهرها و ابرشهرها در کشورهای در حال توسعه می دانند. به اعتقاد آنها صنعتی شدن پیامدهای مکانی و بازتاب های فضایی آشکاری داشته است. در سراسر جهان سوم، توسعه صنعتی در بزرگترین شهرها از سرعت بیشتری برخوردار بوده و تأکید بر رشد کلانشهر و ابرشهر در اولوییت قرار داشته است.

در واقع حجم، تنوع و آهنگ تغییرات ناشی از وقوع انقلاب صنعتی موجب دگرگونی هایی در ساختار و سازمان فضایی شهر شد که نقش، ماهیت و جایگاه شهرها به عنوان نوع برتر اسکان نیازمند تعریف مجدد شد. انقلاب صنعتی به همراه تولید انبوه و متمرکز از یک سو و گسترش و تسهیل شیوه های ارتباطی شهر با هاله پیرامونی خود، به تدریج سازمان و ساختار فضایی نوینی شکل داد که آشکارترین و برجسته ترین وجه آن گسترش فضایی شهر و رشد کمی آن بود.

در واقع آنچه کلانشهر را به منطقه کلانشهری تبدیل کرد، انقلاب دوم تکنولوژیک بود. در انقلاب دوم تکنولوژیک کارخانه هایی که کوچک بودند تبدیل به مجتمع های عظیم صنعتی شدند. این پدیده ای است که تحت عنوان سرمایه داری سازمان یافته از آن یاد می شود. در انقلاب اول صنعتی، کارگاه ها و محوطه های صنعتی کوچک در درون مرزها و محدوده های شهری اسقرار یافتند، اما در انقلاب دوم به مدد فناوری های نوین در حمل و نقل و ارتباطات، امکان استقرار محوطه های عظیم کارگاهی صنعتی در پیرامون شهرها فرآهم آمد و حوزه میان کنش جمعیت و فعالیت در منطقه ای وسیع گسترده شد.

جزئیات:

توضیحات: فصل دوم پژوهش کارشناسی ارشد و دکترا (پیشینه و مبانی نظری پژوهش)

همراه با منبع نویسی درون متنی به شیوه APA جهت استفاده فصل دو پایان نامه

توضیحات نظری کامل در مورد متغیر

پیشینه داخلی و خارجی در مورد متغیر مربوطه و متغیرهای مشابه

رفرنس نویسی و پاورقی دقیق و مناسب

منبع : انگلیسی و فارسی دارد (به شیوه APA)

3-1- مقدمه.. 21

3-2- شکست سد.. 21

3-3- عوامل مؤثر بر شکست سد.. 22

3-3-1- نوع شکست سد با توجه به هیدروگراف سیل ناشی از آن 23

3-4- بررسی عوامل ایجادکننده شکست.. 23

3-5- مدل ریاضی و روش‌های محاسباتی.. 25

3-5-1- مدل‌های ریاضیاتی.. 25

3-5-2- انتخاب مدل عددی.. 26

3-5-3- رویکردهای اساسی برای حل مسائل ناپیوستگی.. 26

3-6- معادلات حاکم بر جریان یک بعدی.. 29

3-6-1- روش‌های حل عددی معادلات حاکم.. 32

3-6-1-1- روش اختلاف‌های محدود.. 32

3-6-1-2- روش احجام محدود.. 33

3-6-1-3- روش حجم کنترل.. 34

3-6-1-4- روش المان‌های محدود.. 34

3-7- روش حل عددی HLL ………………………………………………………35

فصل سوم: مبانی نظری

مقدمه

شکست سد پدیده‌ای است که، صرف‌نظر از علت شکست، تا کنون به ندرت رخ داده است، اما قدرت تخریب سیلاب ناشی از شکست سد به حدی زیاد است که در عمل انجام مطالعات شکست سد را به یکی از بخش‌های مهم مطالعاتی، چه برای سدهای در حال احداث و چه برای سدهای ساخته‌شده تبدیل نموده است. در صورت وقوع شکست سد، خسارات ناشی از انتشار سیلاب بسیار شدید خواهد بود و این امر می‌تواند بر بسیاری از پارامترهای طراحی سد تأثیرگذار باشد. به طور کلی مراحل اصلی مطالعات شکست سد را می‌توان به موارد زیر تقسیم نمود.

1- شبیه‌سازی ریاضی نحوه انتشار سیل

2- مطالعات تحلیل خسارت

3- مطالعات مدیریت بحران

یکی از مهم‌ترین گام‌ها و به نوعی بخش پیش‌نیاز سایر بخش‌های مطالعات، شبیه‌سازی ریاضی نحوه انتشار موج ناشی از شکست سد است. چرا که در روند مطالعات نتایج این شبیه‌سازی در عمل پایه مطالعات تحلیل خسارت قرار خواهد گرفت و مطالعات مدیریت بحران نیز بر پایه نتایج حاصل از مطالعات تحلیل خسارت و همچنین نتایج مدل‌سازی‌های ریاضی انجام خواهد شد. با توجه به محدوده وسیع پایین‌دست سد و همچنین وجود پیچیدگی‌های هندسی فراوان در این محدوده وسیع در عمل امکان شبیه‌سازی نحوه انتشار موج ناشی از شکست با استفاده از مدل‌های فیزیکی وجود ندارد و کاربرد اصلی مدل‌های فیزیکی در این مطالعات به بررسی روند تخریب بدنه سد محدود می‌شود (قنادکار سرابی، 1390).

شکست سد

طراحی یک سد با انجام مطالعات گسترده همراه است و مهندسان طراح در برآورد نیروهای وارده اعم از زلزله، باد، فشار آب و غیره از ضرایب اطمینان نسبتاً بزرگی استفاده می­کنند. همچنین برای به دست آوردن ابعاد مناسب سرریزها و سایر سازه­های کنترلی، از سیلاب­های با دوره بازگشت بسیار طولانی استفاده می­شود؛ ولی علی‌رغم تمامی احتیاط­ها و کنترل­های موصوف نمونه­های زیادی از پدیده­ی شکست سد در طول تاریخ سدسازی رخ داده است که در جدول 3-1 به چند مورد از آن اشاره شده است (چیت سازان، 1389).

جدول ‏3?1- نمونه­هایی از پدیده شکست سد (چیت سازان، 1389)

عوامل مؤثر بر شکست سد

برای شبیه‌سازی هیدرولیکی موج ناشی از شکست سد لازم است که در ابتدا هیدروگراف سیلاب ناشی از شکست مشخص گردد. اما این هیدروگراف خود تابع نوع شکست سد است و به همین دلیل نیز لازم است که در ابتدا عوامل مؤثر بر شکست سد را بررسی نمود تا به کمک آن بتوان تخمینی از هیدروگراف سیلاب به دست آورد.

جزئیات:

توضیحات: فصل دوم پژوهش کارشناسی ارشد و دکترا (پیشینه و مبانی نظری پژوهش)

همراه با منبع نویسی درون متنی به شیوه APA جهت استفاده فصل دو پایان نامه

توضیحات نظری کامل در مورد متغیر

پیشینه داخلی و خارجی در مورد متغیر مربوطه و متغیرهای مشابه

رفرنس نویسی و پاورقی دقیق و مناسب

منبع : انگلیسی و فارسی دارد (به شیوه APA)

فصل دوم:مبانی نظری تحقیق

2-1-مبانی نظری تحقیق 12

2-1-1-نظریات موجود در ارتباط باشکل گیری وگسترش شهرها 12

2-1-2- شهرهای تولیدی بازرگانی 13

2-1-3- شهرهای اداری سیاسی 13

2-1-3- شهرهای مذهبی 14

2-1-4-شهرهای نظامی 14

2-2- ساخت قطاعی شهر 15

2-3- انواع اشکال و نقشه های شهر 16

2-3-1- شهر خطی یا کریدوری 16

2-3-2- شهر گسترده (شطرنجی) 16

2-3-3- شهر در مدل کهکشان 17

2-3-4- شهر مدل حلقه ای 17

2-3-5- شهرهای اقماری 18

2-3-6- شهرهای ستاره ای (شعاعی) 19

2-1-مبانی نظری تحقیق

2-1-1-نظریات موجود در ارتباط باشکل گیری وگسترش شهرها

انسان پالئولیتیک به صورت کوچ نشین زندگی خود رااز راه شکار میوه چینی وماهیگیری تامین می کرد پالئولیتیک (عصر حجر قدیم ) تقریبا 10 هزار سال پیش پایان گرفت در این دوره غار نشینی اساس سکونت گاه انسانها بود ومعتقدات آنها بر پایه سحر وجادو قرار داشت .

انسان عصر حجر قدیم بتدریج به زندگی خانوادگی گروهی وقبیله ای روی آوردوبر اساس مقتضیات فصلی در یکی از اقامتگاههابه زندگی جمعی پرداخت تا از گزند حوادث طبیعی مصون بماند .اقامتگاههای انتخابی بیشتر در کنار رود ها باتلاقها وخلیج های کوچک به وجود می آمد.آنجایی که دسترسی به ماهیگیری وآب شرب امکانپذیر بود این اقامتگاهها همه اقامتگاههای فصلی بودند .

در طی زمان به دلیل آب وهوای مساعد وخاک حاصلخیز بتدریج زندگی روستا نشینی با پرورش گیاه ودام ظاهر شد ودرحدود 12 هزار سال پیش اهلی کردن حیوانات وپرورش نباتات عملی شد این تحولات منابع ذخیره غذایی رابرای ادامه حیات گروههای انسانی فراهم ساخت پیام این تحولات نیز به وجود آمدن سکونتگاه های روستای بود .

شهر ها مراحل تکامل تدریجی خود را از روستاها آغاز نمودند چنانچه در این نظریه پاتریک گدس و لوئیزمامفورد شکل گیری شهر ها را به هسته اولیه روستا مرتب می دانند . ارتباط و همکاری روستاها شکل تازه ای از سکونتگاههای انسانی رابه صورت شهر به وجود آورد .این گفته از نظریه های مربوط پیدایش شهر است .

وگذر از مرحله روستایی به شهری را تحت تاثیر شرایط مختلف پایدار شد که در این استقرار گاههای جمعیتی به وجود آمده است .از طرفی برسی روند رشد وگسترش شهرها با توجه به نقشه ههای که می پذیرند وشرایط خواص که بر صفحه تاریخی شهرها اثر می گذارد نیز اهمیت خاصی بر خوردار است اما اینکه رشد شهر ها به عقیده ماکس دروئو به سه صورت خود را نشان داد. به صورت غنت چه فضایی و یا به گفته پیر رژر و چه صور شهری است. یعنی ملاحظه این نکته که شهر چگونه در مقر خویش رو به رشد می نهد و چگونه این رشد درسیمای بناها انعکاس می یابد.

صورت دوم و وجه عملی شهر است که ابتکار برای واقعیت دارد که چگونه می توان نقشها و انطباق آنها با الزامات و مقتضیات تاریخی موجب پدید آمدن وضع کنونی شهر گردیده است. این امر با وجه دیگری پیوند می خورد که جمعیت می باشد. نقش شهر معمولا موجب تثبیتی میزان از جمعیت می شود و خود عاملی موثر برای رشد شهر می باشد.^[8]

در شکل گیری فضای شهر ما عواملی موثری از اهمیت خاصی برخوردارند. لذا مطالعه در ارتباط با هسته فرعی و روستاها مستحیل شده در آن می توان ره یافتی مناسب باشد . برای تشکیل و قوام یافتن و تبیین عملکرد ها و نقش هایی که در طول تاریخ داشته است.

جزئیات:

توضیحات: فصل دوم پژوهش کارشناسی ارشد و دکترا (پیشینه و مبانی نظری پژوهش)

همراه با منبع نویسی درون متنی به شیوه APA جهت استفاده فصل دو پایان نامه

توضیحات نظری کامل در مورد متغیر

پیشینه داخلی و خارجی در مورد متغیر مربوطه و متغیرهای مشابه

رفرنس نویسی و پاورقی دقیق و مناسب

منبع : انگلیسی و فارسی دارد (به شیوه APA)

مقدمه...............................................................................................................................14

2-1-مفاهیم فضا، عدالت اجتماعی و عدالت فضایی........................................................15

2-1-1-فضا.....................................................................................................................15

2-1-1-1-فضا در جغرافیا...............................................................................................16

2-1-1-2-فضای شهری..................................................................................................18

2-1-2-عدالت.................................................................................................................20

2-1-2-1-عدالت جغرافیایی............................................................................................21

2-1-2-2-عدالت محیطی................................................................................................22

2-1-2-3-عدالت اجتماعی..............................................................................................23

2-1-2-4-عدالت اجتماعی و شهر...................................................................................25

2-1-2-5-عدالت اجتماعی و برنامه ریزی شهری.............................................................27

2-1-2-6-عدالت اجتماعی و رفاه اجتماعی.....................................................................28

2-1-2-7-عدالت اجتماعی و احساس سرزندگی.............................................................30

2-1-2-8-عدالت اجتماعی و توسعه پایدار.....................................................................31

2-1-3-عدالت فضایی.....................................................................................................33

2-1-3-1-عدالت فضایی شهری......................................................................................34

2-1-3-2-نابرابری فضایی و اجتماعی در شهرها.............................................................35

2-1-4-مکاتب شهری، جغرافیایی و عدالت اجتماعی.......................................................38

2-1-4-1-عدالت در یونان باستان...................................................................................38

2-1-4-2-عدالت اجتماعی و مکاتب شهری....................................................................40

2-1-4-3-عدالت اجتماعی وآنارشیسم...........................................................................40

2-1-4-4-عدالت اجتماعی و کارکردگرایان....................................................................41

2-1-4-5-عدالت اجتماعی و رادیکالیسم........................................................................42

2-1-4-6-عدالت اجتماعی و لیبرالیسم............................................................................44

2-2-تسهیلات شهری.......................................................................................................46

2-2-1-تسهیلات و خدمات عمومی شهری......................................................................46

2-2-2-تسهیلات شهری و عدالت فضایی........................................................................48

2-2-3-تسهیلات شهری و دسترسی.................................................................................49

2-2-4-کیفیت زندگی......................................................................................................51

2-2-4-1-کیفیت زندگی شهری......................................................................................52

2-2-4-2-کیفیت زندگی و عدالت اجتماعی....................................................................54

2-2-5-سیستم اطلاعات جغرافیایی..................................................................................55

2-2-6-فرایند تحلیل سلسله مراتبی..................................................................................56

2-2-7-خود همبستگی فضایی.........................................................................................57

جمع بندی.......................................................................................................................59

مقدمه:

رشد شهری در قرن بیستم سهم جمعیت شهر نشین را به شدت افزایش داد و شهرنشینی را به شیوه غالب زندگی تبدیل کرد. اگرچه شهر و شهرنشینی خود یکی از مهمترین شاخص های رفاه و توسعه اجتماعی واقتصادی محسوب می شود، رشد شتابان آن می تواند سرانه برخورداری از بسیاری از امکانات اجتماعی و اقتصادی را کاهش دهد و از این طریق پیامدهای آن به صورت کاهش سطح کیفیت زندگی در عرصه های مختلف شهری نمایان شود. نابرابری های اجتماعی قبل از هر چیز در معیارهای زندگی بازتاب میشود و به نوبه ی خود با مفهوم فرصت ها و کیفیت زندگی ارتباط دارد. گسترش نامتقارن کیفیت زندگی یکی از مهم ترین ابزارها برای پی بردن به وجود نابرابری های اجتماعی در هر جامعه است. به این دلیل از مهمترین عوامل در برنامه ریزی شهری استفاده از فضاها و توزیع مناسب و به عبارتی کامل تر عدالت فضایی است. در این راستا تسهیلات و خدمات شهری از جمله عوامل مؤثر و مفیدی هستند که با پاسخگویی به نیازهای جمعیتی، افزایش منفعت عمومی و توجه به شایستگی افراد می توانند با برقراری ابعاد عدالت فضایی، عدالت اجتماعی و عدالت اقتصادی را برقرار نمایند. در واقع تعادل فضایی در توزیع مراکز خدماتی در شهر و دستیابی به آن مقدمات توسعه پایدار شهری را فراهم می آورد و نابسامانی در توزیع منطقه ای و محلی باعث دوری مناطق و محلات از عدالت اجتماعی می گردد.

2-1- مفاهیم فضا، عدالت اجتماعی و عدالت فضایی

2-1-1- فضا

ریشه ی کلمه ی فضا "Espace" از کلمه ی لاتین "Spatiun" است و به وسعت گسترده ای اطلاق می شود که با داشتن سه بعد می تواند اشیاء را در برگیرد. فضا می تواند با چهار بعد هم مطرح شود که بعد چهارم آن زمین است. در بیان علمی و فلسفی فضا معادل کلمه ی مکان یا نقطه ای گرفته شده که با بخش های پیرامونی خود مشخص می شود و در قلمرو فلسفه، فضا محیط همگون و نامحدودی است که در آن اشیاء محسوس جایگزین شده است و از نظر لایپ نیتز و کانت فضا ادراک شدنی و غیر قابل تقسیم است و مفهوم فضا با وسعت "Etendue" که بی نهایت تقسیم شدنی است یکی نمی باشد(فرید،1380: 9). در رویکرد ژئوپلیتیکی، مفهوم فضا شامل سرزمین هایی است که انسان توانسته در آنجا سکونت گزیند یا به گونه ای در آن دخل و تصرف کند. فضا صحنه نمایش پدیده های گوناگونی است که در آن ترکیب و تلفیق این پدیده ها به شکلهای گوناگون، آثار متنوعی از خود بر جای می گذارند(جوان و عبداللهی،1387: 137).

جزئیات:

توضیحات: فصل دوم پژوهش کارشناسی ارشد و دکترا (پیشینه و مبانی نظری پژوهش)

همراه با منبع نویسی درون متنی به شیوه APA جهت استفاده فصل دو پایان نامه

توضیحات نظری کامل در مورد متغیر

پیشینه داخلی و خارجی در مورد متغیر مربوطه و متغیرهای مشابه

رفرنس نویسی و پاورقی دقیق و مناسب

منبع : انگلیسی و فارسی دارد (به شیوه APA)

2-1-مقدمه.. 21

2-2- تعاریف و مفاهیم.. 22

2-2-1- بلایای طبیعی.. 22

2-2-2- بحران.. 23

2-2-3- شرایط اضطراری.. 23

2-2-4- پایداری.. 24

2-2-5- ظرفیت.. 24

2-2-6- آسیب پذیری.. 24

2-2-8- ریسک، احتمال خطر یا خطر پذیری.. 25

2-2-9- خطر.. 25

2-3- ایمنی شهری.. 27

2-4- اثرات سانحه زلزله بر انسان.. 27

2-5- بررسی اثرات سوانح.. 28

2-5-1- بررسی اثرات محیطی سوانح.. 28

2-5-2- بررسی اثرات بهداشتی و درمانی سوانح.. 28

2-5-3- اثرات اجتماعی سوانح.. 29

2-5-4- اثرات اقتصادی سوانح.. 29

2-5-5- بررسی اثرات مدیریتی و اجرایی سوانح.. 32

2-5-6- تأثیر سوانح بر مدیران جامعه.. 32

2-5-7- فروپاشی سازمان‌های رسمی.. 33

2-5-8- وارد آمدن خسارت به تسهیلات و زیر ساخت‌های یک جامعه 33

2-5-9- از هم گسیختن سیستم حمل و نقل.. 33

2-6- مدیریت بحران.. 34

2-6-1- چرخة مدیریت بحران.. 35

2-6-1-1- چرخه مدیریت بحران چهار قسمتی.. 35

2-6-1-1-2- چرخة مدیریت بحران شش قسمتی.. 36

2-7- مراحل و فرایند های مدیریت بحران.. 37

2-7-1- امکانات جستجو، نجات و امداد.. 37

2-7-2- امکانات امداد پزشکی- بهداشتی اضطراری.. 37

2-7-3- اسکان اضطراری و موقت.. 37

2-7-4- حمل و نقل و ترافیک اضطراری.. 38

2-8- دیدگاه‌های نظری آسیب‌پذیری نسبت به مخاطرات طبیعی.. 38

2-8-1- دیدگاه زیستی - فیزیکی.. 39

2-8-2- دیدگاه ساخت اجتماعی.. 40

2-8-3- دیدگاه ترکیبی.. 42

2-9- مدیریت آسیب‌پذیری؛ ریسک- بحران (رویکرد غالب).. 48

2-10- نقش برنامه‌ریزی شهری در کاهش آسیب‌پذیری ناشی از زلزله 50

2-11- اهداف کلی در مناطق زلزله خیز.. 51

2-12- توجه به اصل لزوم برنامه ریزی منطقه ای .. 53

2-13- انتخاب مکات شهر وتوسعه های جدید در محل مناسب .. 53

2-14- موقعیت جغرافیایی شهر.. 53

2-15- ساختار شهر.. 54

2-16- بافت شهر.. 54

2-17- فرم شهر.. 57

2-18- کاربری اراضی شهری.. 57

2-19- تراکم‌‌های شهری.. 60

2-19-1- گروه اول.. 61

2-19-2- گروه دوم.. 61

2-19-3- گروه سوم.. 61

2-19-4- گروه چهارم.. 62

2-20- شریان‌های حیاتی.. 62

2-21- ایستگاه‌های آتش نشانی.. 63

2-22- دسترسی به فضاهای باز عمومی.. 64

2-23- دسترسی به شبکه معابر.. 64

2-24- راهبرد‌های برنامه‌ریزی کاهش خطرات ناشی از زلزله.. 65

2-25-1- کاهش تراکم جمعیتی بافت‌های موجود.. 65

2-26-2- کاهش تراکم ساختمانی.. 65

2-26-3 منطقه بندی.. 66

2-26-4- پهنه‌بندی در خدمت کاربری زمین.. 66

2-26-5- ریز پهنه‌بندی جهت کاربری زمین.. 67

2-26-6- پروانه ساخت و پروانه استقرار کاربری.. 69

2-27- 8-تعیین مقررات فضای آزاد (باز).. 69

2-27-9- مقررات ساختمانی.. 70

2-27-10- جمع آوری و یکی کردن قطعات زمین.. 70

2-28-1- مدیریت بحران در ژاپن.. 71

2-28--1-2- درس‌هایی از زلزله بزرگ هانشین.. 72

2-28-1-3- اقدامات اجرایی جهت بازسازی ناشی از زلزله در ژاپن 72

2-28-1-4- استراتژی بازسازی در ژاپن.. 74

2-28-2 - هند( تجربه گجرات هند).. 75

2-28-2-1- موارد مورد توجه در بازسازی.. 75

2-28-2-2- استراتژی بازسازی ناشی از زلزله.. 76

2-28-2- 3- نقش سازمان‌های غیر دولتی در بازسازی گجرات.. 76

2-28-2-4- ساختارهای مهم در بازسازی‌های ناشی از زلزله.. 77

2-28-2-5 - مسائل و نکات مورد توجه در بازسازی‌های جدید.. 77

2-28-2- 6- تخصیص اعتبارات.. 78

2-28-2-7- آموخته‌ها و نتایج زلزلة گجرات.. 78

2-28-3- ترکیه.. 78

2-28-3-1- باز سازی تأسیسات زیر بنایی ناشی از زلزله.. 79

2-28-3-2- اقدامات انجام گرفته در روند بازسازی در ترکیه 80

2-28-3-3- طراحی مقاومت در برابر زمین لرزه با تعمیر تأسیسات زیر بنایی 80

2-29- ساختار اصلی طرح مدیریت بحران.. 81

2-30- مدیریت بحران در ایران.. 84

2-31- روش شناسی پژوهش.. 90

2-31-1- گردآوری داده ها ............................ 91

2-31-2- آزمون فرضیه ها ............................. 92

2-32-3- تجزیه وتحلیل اطلاعات ........................ 93

2-33- جمع بندی و نتیجه گیری.. 93

2-1- مقدمه 

در این فصل به مبحث مفاهیم، دیدگاه‌ها و مبانی نظری در قالب چند بخش پرداخته شده است. ابتدا مفاهیم مرتبط با زلزله و آسیب‌پذیری و مدیریت آن مورد توجه قرار گرفته، سپس دیدگاه‌ها و رویکردهای حاکم بر مدیریت آسیب‌پذیری در برابر زلزله (مدیریت بحران) از همان ابتدا تاکنون اشاره شده، به طوری که دیدگاه مدیریت استراتژیک (ریسک- بحران) به عنوان رویکردی که جامع و کلی نگر بوده است، مورد مداقة بیشتر و مدنظر این تحقیق بوده است.

تحت همین عنوان، ابعاد و عوامل مؤثر برآسیب‌پذیری و نیز ساختار مدیریت بحران و فرایندهای آن آورده شده است. همچنین با توجه به تأکید خاص این پژوهش بر نقش برنامه‌ریزی شهری در کاهش آسیب‌پذیری ناشی از زلزله، راهبردهای برنامه‌ریزی جهت کاهش آسیب‌ها از جمله توجه به ساختار شهر، شاخص‌‌های آسیب‌پذیری مکان، بافت شهر، تراکم‌‌های شهری، همجواری کاربری‌‌ها و ... آمده است. در این پژوهش به استاندارد‌ها و میزان خطرپذیری زیرساخت‌‌های شهری مانند خطوط انتقال نیرو، گاز، مخابرات، پمپ بنزین و ایستگاه‌های آتش نشانی نیز می‌پردازیم. در نهایت روش فرایند تحلیل سلسله مراتبی به عنوان روش ارزیابی چند معیاری که می‌تواند چندین شاخص را مورد ارزیابی قرار دهد، مورد معرفی و مداقه قرار گرفته است.

2-2- تعاریف و مفاهیم

2-2-1- بلایای طبیعی

بلایای طبیعی سـوانحی هستنـد که به واسطـه بی‌نظمی‌‌‌غیـرعادی عناصر اصلی زمین، هـوا، آتش و آب به وجـود می‌آیند و مصائب ناشی از این وضع به همان شدت گذشته، هنوز هم تکرار می‌گردد. این‌گونه بلایا شامل ریزش کوه، فرسایش زمین، توفان خاک، گردباد، تندباد، آتشفشان، زلزله و غیره هستند (Taylor, 2003: 150).

بلایای طبیعی، عملی از طبیعت است با چنان شدتی که وضعی فاجعه انگیز ایجاد می‌کند و در این وضع شیرازة زندگی روزمره، ناگهان گسیخته می‌شود و مردم دچار رنج و درماندگی می‌شوند و در نتیجه به غذا، پوشاک، سرپناه و مراقبت‌های پزشکی، پرستاری و حفاظت در مقابل عوامل و شرایط نامساعد محتاج می‌گردند (ناطقی الهی، 1381 :16).

در هر صورت یک صحنة سانحه را می‌توان با کالبدی در هم ریخته، مردمانی مصیبت زده و مجروح و از حیث روانی در هم ریخته، مدیرانی بهت زده و نگران و اجتماعی بدون کارکرد تصویر نمود. لیکن نکتة مهم این است که خوشبختانه این تصویر پایا و ماندگار نیست و گذرا است (بحرینی، آخوندی، 1379: 98).

بلایا، دارای خصوصیاتی هستند که با توجه به وقوع آنها در گستره‌های مختلف اعم از شهری و روستایی لازم است جنبه‌های آن روشن شود.

رویداد چنین حوادثی در طبیعت تا زمانی که دور از سکونت‌گاه‌های انسانی رخ دهد، آثار زیان‌بار مستقیم و مخرب در حیات انسان‌ها نخواهد داشت. اما در طول تاریخ، انسان‌ها همواره با بروز پدیده‌های مذکور که در کنش و تقابل عناصر طبیعت ناشی می‌شود، در نزدیکی و یا همان محل سکونت‌گاهایشان رو به رو بوده‌اند، به طوری که وقوع حوادث طبیعی اغلب موارد تأثیرات مخربی بر سکونت‌گاه‌های انسانی باقی گذارده است و تلفات سنگینی بر ساکنان آنها وارد ساخته است.