2-5- تعریف اقلام تعهدی

اقلام تعهدی تفاوت بین سود حسابداری و جریان وجوه نقد حاصل از عملیات را بیان می‌کند. بدین معنی که اقلام تعهدی بزرگ نشان دهنده فزونی سود گزارش شده نسبت به جریان وجوه نقد تولید شده توسط شرکت می­باشد. این تفاوت، نتیجه قیود حسابداری می­باشد که چه زمانی درآمد و هزینه باید شناسایی شوند (اصل تحقق درآمد و اصل تطابق). اقلام تعهدی را می­توان به اجزای اختیاری و غیراختیاری تفکیک کرد. اجزای اختیاری اقلام تعهدی عبارت از اقلامی است که مدیریت می­تواند کنترل­هایی بر روی آن­ها اعمال کند. اجزای غیراختیاری اقلام تعهدی عبارت از اقلام تعهدی است که مدیریت نمی­تواند بر روی آن­ها کنترلی اعمال نماید.

جونز (1991) تفاوت بین سود و جریان وجه نقد حاصل از عملیات را به عنوان اقلام تعهدی شناسایی کرده است . اسلوان (1996) اقلام تعهدی را به عنوان تغییر در سرمایه در گردش غیر نقدی منهای هزینه­های استهلاک تعریف نمود. تعریف اسلوان از تعریف هلی (1985) نشأت گرفته است که دقیقاً با تعریف اقلام تعهدی عملیاتی استفاده شده در بیانیه استانداردهای مالی شماره 95 (FASB 95)، صورت جریانات نقدی مطابقت دارد. برای دستیابی به یک اندازه­گیری جامع از اقلام تعهدی، عنوان می­شود که در صورت عدم استفاده از حسابداری تعهدی (استفاده از حسابداری نقدی)، تنها حساب­های نقدی در ترازنامه منعکس می­شوند، لذا گزارش سایر حساب­های دارایی و بدهی در ترازنامه نتیجه به کارگیری حسابداری تعهدی است (ریچاردسون و دیگران، 2005). بنابراین، اقلام تعهدی بیانگر تغییر در تمام دارایی­های غیر نقدی منهای تغییر در تمام بدهی­های غیر نقدی می­باشد (ریچاردسون و دیگران، 2005).

2-5- 2-12- کیفیت اقلام تعهدی

در این تحقیق به پیروی از مطالعات پیشین (فرانسیس و دیگران،2005)کیفیت گزارشگری مالی رابه عنوان توان صورت­های مالی در انتقال اطلاعات عملیات شرکت وبه طور خاص پیش بینی جریان های نقدی مورد انتظار به سرمایه گذاران تعریف می­نماییم. تحقیق حاضر بر کیفیت اقلام تعهدی به عنوان شاخص تعیین کننده کیفیت گزارشگری مالی تأکید می کند.

تحقیقات تجربی به صورت فزاینده در حال بررسی نقش کیفیت حسابداری به عنوان معیاری از تقارن اطلاعاتی می باشند. برخی از مطالعات یاد شده نشان داده اند که کیفیت اطلاعات حسابداری بر هزینه سرمایه، مدت سررسید بدهی، انتخاب نامطلوب در هنگام اعلام سود و سطح انباشت وجوه نقد اثرگذار می­باشد. تأکید بر اقلام تعهدی در این تحقیقات ناشی از آن دسته از شواهد تجربی (دیچاو، 1994، سوبرامائیان، 1996، امسی نیکلز، 2002، باتاچاریا، 2007، ظریف فرد و ناظمی، 1383، ثقفی و فدایی، 1386، و عرب مازار یزدی و صفرزاده، 1386) است که نشان می دهد اقلام تعهدی سبب افزایش جریان های نقدی آتی می­گردد. به عنوان مثال از نظر اعتبار­دهندگان، کیفیت پایین­تر اقلام تعهدی منجر به کاهش توانایی آنان در ارزیابی و برآورد جریان های نقدی می­شود. در نتیجه کیفیت پایین اقلام تعهدی منجر به افزایش هزینه بدهی می­گردد. البته چون اقلام تعهدی مبتنی بر فرضیات و برآوردهای حسابداری می باشد، ممکن است در ارقام تعهدی خطاهایی وجود داشته باشد. این خطاها موجب اخلال در اقلام تعهدی و سبب کاهش سودمندی اقلام تعهدی می گردد. بنابراین، هر چه اندازه مقادیر خطاها کمتر گردد، کیفیت اقلام تعهدی افزایش می یابد(جنت رستمی ،1387).

2-6- 2-13 مدل های موجود برای بررسی کیفیت اقلام تعهدی

مطالعات اولیه برای اندازه گیری کیفیت اقلام تعهدی، از معیار های ساده ای مانند اقلام تعهدی هلی (1985) و تغییرات در مجموع ارقام تعهدی دی آنجلو (1986) استفاده می کردند (هر چه معیار مذکور بزرگتر باشد، کیفیت اقلام تعهدی کمتر است).

معیار های جدیدتر برای برآورد سطح غیر اختیاری اقلام تعهدی از رگرسیون اقلام تعهدی و متغیر های مالی خاصی که مربوط به اقلام تعهدی غیر اختیاری هستند، مانند تغییرات درآمد، سود عملیاتی و یا جریان نقد عملیاتی استفاده می کنند به طوری که باقیمانده آن رگرسیون نشان دهنده اقلام تعهدی اختیاری است. به طور کلی اقلام تعهدی اختیاری، به عنوان شاخصی برای برآورد کیفیت اقلام تعهدی است. محققانی مانند دیچو از باقیمانده رگرسیون برای برآورد اقلام تعهدی استفاده می کنند(دیچو وهمکاران،1995).

2-13-1- -مدل اسلوان

اسلوان (1996) اقلام تعهدی را این چنین تعریف و اندازه گیری نمود:

Accruals= ΔCA – ΔCL – DEP

: تغییر در دارایی های جاری غیر نقدی

: تغییر در بدهی های جاری به جزء بدهی های کوتاه مدت و مالیات پرداختنی

: استهلاک دارایی های مشهود و نامشهود

: تغییر در حساب های دریافتنی